Toàn tỉnh Đồng Nai hiện nay có 1 thư viện tỉnh; 10 thư viện huyện, thành phố; 170 tủ sách, phòng đọc sách cấp xã. Ngoài ra còn có 95 tủ sách hoạt động tại 95 điểm Bưu điện văn hóa xã trên địa bàn. Phương thức hoạt động của hệ thống thư viện công cộng là kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Thư viện tỉnh quản lý, lưu trữ toàn bộ tài liệu của 10 thư viện huyện, thành phố trên hệ thống sever của Thư viện tỉnh.
Năm 2021, tình hình phức tạp của dịch Covid - 19 đã ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của hệ thống thư viện trên địa bàn tỉnh. Để đảm bảo công tác thư viện đạt được kết quả cao, phù hợp với tình hình thực tế của xã hội, Thư viện tỉnh Đồng Nai cũng đã chủ động tìm ra giải pháp và hướng đi mới góp phần quan trọng trong việc kết nối thư viện với bạn đọc.
Kết quả đạt được trong năm
+ Về Xây dựng vốn tài liệu và xử lý tài liệu
Năm 2021 thư viện tỉnh đã đặt mua 15.000 bản sách mới, tiếp nhận 5.000 bản sách từ các cá nhân tổ chức trong và ngoài tỉnh tặng, nâng tổng số sách hiện có tại thư viện là 429.179 bản sách.
Biên soạn các sản phẩm thông tin thư mục như: thư mục kỷ niệm 110 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước; Thư mục giới thiệu sách hè năm 2021; Tập san kỷ niệm 45 năm thành lập ngành.
+ Về Công tác phục vụ bạn đọc và phối hợp hoạt động
Hệ thống thư viện công cộng trong toàn tỉnh đã tập trung triển khai các hoạt động, thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao như:
Khai mạc Phòng đọc báo Xuân Tân Sửu tại Thư viện tỉnh
Triển lãm 200 hình ảnh tư liệu, Trưng bày 23 chuyên đề tuyên truyền mừng Đảng mừng Xuân; kỷ niệm những ngày lễ trong năm của đất nước và địa phương, các chuyên đề về “Nâng cao sức đề kháng chống virus Covid 19”; Chăm sóc sức khỏe gia đình; Phòng chống ma túy....v..v.
Phối hợp với với Trung Tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao thành phố Long Khánh cùng Nhà xuất bản Đồng Nai tổ chức thành công Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2021 tại Thành phố Long Khánh.
Phối hợp cùng Sư đoàn 309 tổ chức tại Trung đoàn 31 bộ binh, triển lãm hình ảnh, trưng bày sách, phục vụ lưu động nhân kỷ niệm 77 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và 32 năm ngày Quốc phòng toàn dân
Phối hợp với trường trung cấp Phật học tỉnh Đồng Nai (huyện Long Thành), tổ chức luân chuyển 1.200 bản sách và phục vụ lưu động nhân dịp khánh thành thư viện trường.
Phối hợp Đài phát thanh truyền hình Đồng Nai thực hiện 6 số về chuyên đề Sách và văn hóa đọc, phát sóng lúc 16 giờ 20 vào thứ 7 của tuần thứ 2 và tuần thứ 4 hàng tháng (từ 24/6 – 25/9/2021)
Tham gia Liên hoan Cán bộ thư viện tuyên truyền giới thiệu sách trực tuyến nhân kỷ niệm 110 năm Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức đạt giải Xuất sắc
Tổ chức thành công cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc năm 2021, trao 20 giải cho 19 bài thi có kết quả cao nhất trong cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Đồng Nai năm 2021 gồm: 1 giải nhất, 2 giải nhì, 3 giải ba, 6 giải khuyến khích, và 8 giải Chuyên đề
Theo quy định, các bài dự thi đạt giải sẽ được Ban Tổ chức cuộc thi của tỉnh gửi bài ra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tham gia vòng chung khảo. Kết quả Vòng chung khảo Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc năm 2021 do Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch trao thưởng, tỉnh Đồng Nai có 04 thí sinh đạt 05 giải gồm 1 giải Nhì, 1 giải ba, 2 giải khuyến khích và 1 giải chuyên đề
Để nâng cao văn hóa đọc trong cộng đồng, nhất là đối với học sinh, sinh viên, Thư viện tỉnh Đồng Nai luôn quan tâm đến tổ chức và hoạt động của các loại hình thư viện khác trên địa bàn, nhất là thư viện trường học. Thư viện tỉnh phát động nhiều cuộc thi: “Tìm hiểu và đồng hành cùng Kênh Cùng bạn đọc sách chia sẻ sách hay, chung tay chống dịch” ; “Cùng bạn đọc sách, vượt qua thử thách”;… thu hút được nhiều thí sinh tham gia, có 2 em đạt giải 3 và 9 em đạt giải khuyến khích. Đồng thời đẩy mạnh trưng bày, triển lãm, giao lưu nói chuyện chuyên đề; trao tặng sách cho học sinh vùng sâu, vùng xa; luân chuyển sách đến các trường học, công ty trên toàn tỉnh.
Năm 2021, Thư viện tỉnh đã tổ chức luân chuyển đến 11 điểm với số lượng 9.943 bản sách.
Trong quý 3 từ ngày 9/7/2021, đến ngày 9/10/2021 do tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Thư viện tỉnh đã thực hiện nghiêm túc công tác phòng chống dịch Covid - 19, tạm ngưng phục vụ bạn đọc. Do vậy, số lượng bạn đọc giảm so với cùng kỳ năm trước.
+ Trong công tác thông tin tuyên truyền
Căn cứ vào tình hình thực tế, Thư viện tỉnh đã chủ động, sáng tạo trong thay đổi nội dung và hình thức tuyên truyền; đa dạng hóa các hình thức và mô hình phục vụ thông tin, đẩy mạnh thông tin tuyên truyền online, mở rộng liên kết các trang mạng xã hội; tích cực xây dựng nhiều clip giới thiệu sách và đọc sách online đảm bảo về số và chất lượng trên các kênh thông tin như Website, facebook và youtube của Thư viện tỉnh,… hoạt động này đã mang lại hiệu quả cao nhất là trong thời gian thư viện thực hiện giãn cách xã hội không mở cửa phục vụ bạn đọc.
So với năm 2020, Số lượng tin bài và Clip tăng nhiều với 70 clip giới thiệu sách và 100 bài viết được tuyên truyền, thu hút hơn 900.000 lượt bạn đọc truy cập.
Năm 2021 Thư viện tỉnh cũng đã triển khai ứng dụng mã QR đọc tài liệu trên điện thoại di động, giúp bạn đọc tiếp cận nguồn thông tin của thư viện một cách nhanh chóng, thuận tiện. Thời gian đầu thực hiện ứng dụng mã QR trong việc đọc nội dung tài liệu, Thư viện tỉnh Đồng Nai tuyển chọn đưa vào các tài liệu nội sinh, trước hết là những sản phẩm thông tin của chính thư viện biên soạn: Thư mục toàn văn Bài trích báo - tạp chí địa chí, các bản thư mục. Qua ứng dụng này thư viện có thể quảng bá tài liệu tại mọi nơi, mọi lúc và trên mọi phương diện. Đồng thời giúp cho việc biên soạn và phát hành các bản thông tin thư mục của cán bộ thư viện được cập nhật kịp thời và tiết kiệm chi phí.
Có thể nói trong năm qua, mặc dù do ảnh hưởng của dịch Covid -19 đã tác động không nhỏ đến công tác tổ chức các hoạt động và phục vụ bạn đọc trong và ngoài thư viện; Nhưng được sự quan tâm của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong việc chỉ đạo, Ngành thư viện toàn tỉnh đã tổ chức tốt các hoạt động trưng bày triển lãm mừng Đảng – mừng Xuân, hoàn thành các nhiệm vụ chính trị tại địa phương, phục vụ tốt nhu cầu bạn đọc góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân trên địa bàn.
Công tác phục vụ lưu động và luân chuyển trong thời gian qua, nhờ có sự kết hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong tỉnh nên ngành thư viện toàn tỉnh đã mở rộng thêm một số điểm phục vụ mới. Thư viện tỉnh đã kết hợp cùng các đơn vị tổ chức các hoạt động đa dạng và phong phú, góp phần phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng.
Năm 2022, Thư viện tỉnh Đồng Nai tiếp tục tăng cường công tác phổ biến, tuyên truyền Luật Thư viện để nâng cao ý thức, trách nhiệm của cộng đồng trong việc phát triển và lan tỏa văn hóa đọc.
Để triển khai Đề án phát triển văn hóa đọc tỉnh Đồng Nai đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 thực hiện tốt và đạt kết quả cao, Thư viện tỉnh lấy bạn đọc làm trung tâm, chú trọng đến bạn đọc là người khuyết tật, khó khăn, bạn đọc ở các vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc. Tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị, đoàn thể trên địa bàn tỉnh, tổ chức nhiều hình thức và mô hình hoạt động thông tin, tuyên truyền, phục vụ sách báo đa dạng và chất lượng.
Triển khai thực hiện kế hoạch chuyển đổi số ngành thư viện từ nay đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của UBND tỉnh Đồng Nai, thư viện tỉnh đẩy mạnh phát triển nguồn tài liệu số hóa toàn văn, ứng dụng công nghệ thông tin phát triển thư viện số. Liên thông, liên kết và chia sẻ tài nguyên thông tin giữa các thư viện để tạo ra những nguồn lực tài nguyên thông tin phong phú đáp ứng nhu cầu đông đảo người đọc, góp phần nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập hướng đến mục tiêu “Chấn hưng văn hóa đọc – Lan tỏa tri thức trong cộng đồng – Khơi dậy khát vọng phát triển Việt Nam!”
Nguyễn Sen (P. XLTT&TH)